İrəvan KTMT-dən, Rusiya isə Ermənistandan çıxır: Kreml Qafqazı ABŞ və Qərbə uduzur

Rəsmi İrəvan Kremldən Rusiya hərbi bazalarının Ermənistandan çıxarılmasını tələb etməyə başlayıb, çünki Qərb hərbi kontingentinin bu ölkədə yerləşdirilməsi üçün məkan açmaq məcburiyyətindədir... Paşinyan hakimiyyəti üçün Qərb hərbi bazalarının Ermənistana yerləşdirilməsi əsas hədəf hesab olunur, əks halda, ABŞ və Avropa Birliyi ilə imzalanacaq təhlükəsizlik təminatı barədə pakt elə bir ciddi önəm daşıya bilməz...

ABŞ və Qərb Cənubi Qafqaza yerləşmək planlarını aktiv fazaya keçirib. Qərb siyasi dairələri bu planların reallaşması üçün müxtəlif radikal manevrlər etməyə çalışırlar. Bəzi ehtimallara görə, 5 apreldə ABŞ, Avropa Birliyi və Ermənistan arasında keçirilməsi planlaşdırılan ortaq konfrans Qərbin Cənubi Qafqaz ssenarilərinə start verdiyini təsdiqləyir. Və bu baxımdan, Cənubi Qafqazda geopolitik proseslərin məhz bu ortaq konfrans üzərində indeksləşməyə başlaması qətiyyən təəccüblü deyil.

Məsələ ondadır ki, Paşinyan hakimiyyətinin ortaq konfransa xüsusi önəm verməsi Ermənistanın ABŞ və Avropa Birliyindən müəyyən uzaqgedən vədlər aldığını göstərir. Hətta Qərb siyasi dairələri hələlik etiraf etməyə həvəsli olmasalar da, ortaq konfransda ABŞ və Avropa Birliyinin Ermənistana təhlükəsizlik təminatı verilməsi barədə pakt imzalayacağı iddia olunur. Və belə bir yolverilməz addım atılarsa, bu, Cənubi Qafqazda hərbi-siyasi gərginliyi ən yüksək həddə çatdıra bilər.

Onu da qeyd etmək lazımdır ki, Ermənistanın siyasi dairələrində ortaq konfransa böyük ümidlər bəsləyirlər. Baş nazir Nikol Paşinyan öz yaxın ətrafına bildirib ki, ortaq konfransın nəticələri Ermənistanın və mövcud hakimiyyətin xilası baxımından, “kosmik” səviyyədə böyük əhəmiyyət daşıyır. Erməni baş nazir eyham vurub ki, Ermənistanın hansı istiqamətə yönələcəyi, kimin “təhlükəsizlik çətiri”nə sığınacağı həmin ortaq konfransın necə təticələnməsindən birbaşa asılı olacaq. Və rəsmi İrəvanın bu ümidlərinin arxasında gizlənən bəzi maraqlı detallar da artıq məlum olmağa başlayıb.

Paşinyan hakimiyyəti ortaq konfransdan dərhal sonra Ermənistanın mövcud situasiyadan çıxarılması istiqamətində “növbətçi bəyanatlar”dan daha təsirli konkret addımların atılmasını gözləyir. Rəsmi İrəvan belə addımlardan biri kimi, ABŞ və Qərbdən irihəcmli maliyyə yardımları gözləyir. Paşinyan hakimiyyəti Qərbdəki kuratorlarına mesaj verib ki, Ermənistanın Rusiyadan iqtisadi asılılıqdan çıxması üçün bir neçə milyard dollara ehtiyacı var. Əgər, Qərb belə nəhəng maliyyə vəsaitini ən qısa zamanda Ermənistana verməyə razılaşarsa, onda, rəsmi İrəvan təhlükəsizlik vektorunun istiqamətini Rusiyadan əks tərəfə çevirməyə artıq hazırdır.

Belə anlaşılır ki, rəsmi İrəvan ABŞ və Avropa Birliyindən Ermənistanın hərbi faktorlarla qorumasını, eləcə də, maliyyə ehtiyaclarının tam şəkildə təmin olunmasını umur. Üstəlik, Paşinyan hakimiyyəti bu iki məsələnin həll ediləcəyi təqdirdə, ABŞ və Qərbin “etimad”ını doğrulda biləcəyini qabartmaq üçün Ermənistanın kuratorlarının geopolitik hədəflərinə - Rusiyaya qarşı xüsusi aqressivlik də göstərir. Yəni rəsmi İrəvan Rusiyaya xəyanət mövqeyini davam etdirməkdə tərəddüd göstərməyəcəyini isbatlamağa çalışır.

Maraqlıdır ki, Kremlə yaxın siyasi dairələr də Paşinyan hakimiyyətinin Rusiya-Ermənistan əlaqələrini tamamilə kəsməyə hazır olmasına indi daha ciddi yanaşırlar. Onların fikrincə, rəsmi İrəvan artıq həqiqətən də belə bir riskə gedə bilər. Bu baxımdan, ABŞ və Qərbin Cənubi Qafqaza həm hərbi, həm də geopolitik yerləşməsi üçün “qapılar” demək olar ki, artıq açılmaq üzrədir.

Ancaq nə qədər qəribə də olsa, Kreml hələlik rəsmi İrəvanın Rusiyaya belə genişmiqyaslı xəyanət əməliyyatına çevik reaksiya verməkdə çətinlik çəkir. Kremlin rəsmi İrəvanın davranışlarına müqaviməti Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin rəsmi təmsilçisi Mariya Zaxarovanın Ermənistan hökumətinə yönəlik qınaqları ilə məhdudlaşır. Belə anlaşılır ki, başı Ukrayna savaşına qarışmış Rusiyanın Ermənistanın açıq və israrlı xəyanətinə bundan daha təsirli reaksiya potensialı mövcud deyil. Mariya Zaxarovanın isə Rusiyanın maraqlarını qorumaq üçün “Avropa Birliyinin mülki müşahidə missiyasının tədricən NATO-nun Ermənistandakı kəşfiyyat missiyasına çevrildiyini” vurğulamaqdan daha artığına gücü çatmır.

Kremldə nəhayət ki, anlamalıdırlar ki, Ermənistanı Rusiyadan qaçıb, Qərbə sığınmaq niyyətindən imtinaya məcbur etmək üçün bu, qətiyyən yetərli deyil. Hər halda, Paşinyan hakimiyyəti hətta Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrovun bir müddət öncə Ermənistana yönəlik təhdid mesajlarına belə, əhəmiyyət vermir. Çünki rəsmi İrəvan artıq Rusiya bazalarının və rus sərhədçilərin Ermənistandan çıxarılması ilə bağlı tələbləri gündəmə gətirərərk, daha israrla səsləndirməyə başlayıb. Və bu tələblər məhz Paşinyan hakimiyyətinin təmsilçiləri tərəfindən irəli sürülməkdədir.

Bütün bunlar onu göstərir ki, baş nazir Nikol Paşinyan 5 apreldə Brüsselə ABŞ və Avropa Birliyindən Rusiyaya qarşı konkret təlimatların alınması üçün gedəcək. Çünki ortaq konfransda rəsmi İrəvan həm təhlükəsizlik təminatı, həm də maliyyə dəstəyi ilə bağlı ABŞ və Avropa Birliyindən istədiklərini ala bilərsə, aprel Ermənistanın Rusiyadan qopma prosesinin başlanğıc dövrünə çevrilə bilər. İlk növbədə Ermənistanın KTMT və Avrasiya İqtisadi İttifaqından çıxmaq barədə qərar qəbul edəcəyi qətiyyən istisna deyil.

Bunun ardıncasa, rəsmi İrəvanın Kremldən Rusiya hərbi bazalarının Ermənistandan çıxarılmasını rəsmi müraciətlə tələb edəcəyi şübhə doğurmur. Çünki Paşinyan hakimiyyəti Qərb hərbi kontingentinin Ermənistanda yerləşdirilməsi üçün məkan açmaq məcburiyyətindədir. Hər halda, həm Qərb, həm də Rusiya hərbi bazalarının Ermənistan ərazisində eyni vaxtda dislokasiyasının mümkünlüyü o qədər də inandırıcı görünmür. Rəsmi İrəvan üçün isə Qərb hərbi bazalarının Ermənistana yerləşdirilməsi əsas hədəf hesab olunur. Və bu, baş verməzsə, Ermənistana təhlükəsizlik təminatı barədə paktın imzalanması elə bir ciddi əhəmiyyət daşıya bilməz.(Yeni Müsavat)

Tarix: 4-04-2024, 09:00 Oxunub: 28