Eltun Süleymanov: "İğdır-Naxçıvan Qaz Kəmərinin Açılışı: Azərbaycan-Türkiyə Strateji Əməkdaşlığının Yeni Səhifəsi"

Martın 5-də Ankarada Azərbaycan və Türkiyə prezidentlərinin iştirakı ilə İğdır-Naxçıvan qaz kəmərinin videobağlantı formatında açılış mərasimi keçirildi. Bu hadisə təkcə iqtisadi və enerji təhlükəsizliyi kontekstində deyil, həm də geosiyasi baxımdan mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Bu layihənin həyata keçirilməsi ilk növbədə Naxçıvanın enerji asılılığının aradan qaldırılması baxımından strateji addımdır. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin də qeyd etdiyi kimi, Naxçıvan uzun müddət blokada şəraitində yaşayıb və onun enerji təhlükəsizliyinin təmin olunması hər zaman prioritet məsələ olub. Bu qaz kəməri sayəsində Naxçıvan artıq enerji təminatı baxımından daha stabil bir mərhələyə qədəm qoyacaq. Türkiyə və Azərbaycan arasında həyata keçirilən bu layihə həm də iki qardaş ölkə arasındakı sıx əməkdaşlığın, ortaq maraqların və strateji baxışların nəticəsidir.

Bu sözləri aia.az-a açıqlamasında Nəsimi Rayon İcra Hakimiyyəti yanında İctimai Şuranın sədr müavini Eltun Süleymanov deyib.

Müsahibimiz deyib ki, İğdır-Naxçıvan qaz kəmərinin açılışı Azərbaycanın enerji diplomatiyasında növbəti uğurlu addımdır. Artıq Bakı-Tbilisi-Ceyhan, TANAP və digər layihələr kimi, bu kəmər də regionda enerji balansına təsir edəcək. Azərbaycan öz qaz resurslarını müxtəlif istiqamətlərə yönləndirməklə, həm öz mövqeyini gücləndirir, həm də regional təhlükəsizliyə töhfə verir. Bu baxımdan, İğdır-Naxçıvan qaz kəməri Azərbaycan qazının diversifikasiyası siyasətinin bir hissəsi kimi qiymətləndirilməlidir. Cənab Prezident çıxışında deyib ki, “Bu gün Türkiyə-Azərbaycan dostluq, qardaşlıq tarixində önəmli bir gündür – İğdır-Naxçıvan qaz xəttinin açılışı qeyd edilir. Burada deyildiyi kimi, Naxçıvanda hörmətli Cümhurbaşqanı ilə birlikdə bir il yarım bundan öncə biz bu qaz xəttinin təməlini qoyduq və artıq bu gözəl mərasimdə iştirak edirik. Bildiyiniz kimi, Naxçıvan qədim Azərbaycan torpağıdır. Ancaq artıq bir əsrdən çoxdur ki, Azərbaycanın əsas hissəsindən ayrılıb. Bunun səbəbi ondan ibarətdir ki, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti 1920-ci ildə süqut edəndən beş ay sonra sovet hakimiyyəti Qərbi Zəngəzuru Azərbaycandan ayırıb Ermənistana birləşdirdi və beləliklə, Azərbaycanın əsas hissəsi ilə onun ayrılmaz hissəsi olan Naxçıvanla quru bağlantısı pozulub. Bir əsrdən çox davam edən bu ədalətsizlik Naxçıvanda yaşayan bizim soydaşlarımızın həyatına çox mənfi təsir göstərmişdir. Xüsusilə Birinci Qarabağ savaşı başlayan kimi Ermənistan Qarabağı işğal etdi və eyni zamanda, Naxçıvanı blokadaya aldı. Onların planları Naxçıvanı da işğal etmək idi. Ancaq o zaman mənim atam Heydər Əliyev Naxçıvanın rəhbəri kimi buna imkan vermədi və Naxçıvanı qorumaq üçün bütün naxçıvanlılar səfərbər oldular, öz doğma torpaqlarını qorudular və işğalçını yerində oturtdular. Naxçıvanın o zaman işğal altına düşməməsinin səbəblərindən biri də o idi ki, o zaman Naxçıvanı Türkiyə ilə birləşdirən “Ümid” körpüsü inşa edilmişdir və Türkiyədən gələn yardımlar Naxçıvanın qorunmasına çox önəmli töhfə vermişdir. Bu gün Türkiyə və Azərbaycan - iki qardaş ölkə nəhəng layihələr reallaşdırır. Bakı-Tbilisi-Ceyhan, Bakı-Tbilisi-Ərzurum, TANAP kimi neft-qaz boru xətləri layihələri nəinki ölkələrimizi birləşdirdi, eyni zamanda, Avrasiyanın enerji xəritəsini dəyişdirdi. Bu gün Azərbaycandan Türkiyə ərazisindən gedən qaz bir çox ölkələrin enerji təhlükəsizliyini təmin edir. Keçən il Azərbaycanın qaz ixracatı 25 milyard kubmetrə çatmışdır. Onun təxminən yarısı Türkiyəyə olan ixracatdır və Türkiyədən başqa da 11 ölkə, onlardan 10 Avropa ölkəsi Azərbaycan qazını alaraq öz enerji təhlükəsizliyini gücləndirir”. Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan bu layihəni Türkiyə-Azərbaycan dostluğunun daha bir sübutu kimi dəyərləndirib. Həqiqətən də, bu layihə iki dövlətin iqtisadi inteqrasiyasını daha da gücləndirəcək, ortaq enerji layihələrinin davamı üçün yeni imkanlar yaradacaq. Bundan əlavə, bu əməkdaşlıq türk dünyasının enerji siyasətində daha sıx koordinasiyasına da stimul verə bilər. Bu layihənin geosiyasi əhəmiyyəti də danılmazdır. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin süqutundan sonra Naxçıvanın əsas hissədən ayrılması region üçün ciddi problemlər yaratmışdı. Üstəlik, Ermənistanın illər boyu Naxçıvanı blokadada saxlaması, onun inkişafına əngəl törətmişdi. Lakin bu gün Türkiyə və Azərbaycanın birgə addımları nəticəsində Naxçıvan yalnız enerji sahəsində deyil, həm də nəqliyyat baxımından daha əlçatan olacaq. Xüsusilə, Zəngəzur dəhlizinin perspektivdə açılması bu prosesin tamamlayıcı elementi ola bilər. İğdır-Naxçıvan qaz kəməri təkcə iki ölkə arasındakı iqtisadi əlaqələri gücləndirmir, həm də siyasi sabitliyə töhfə verir. Regionda enerji təminatının stabilliyi yalnız iqtisadi inkişaf üçün deyil, həm də geosiyasi təhlükəsizlik üçün mühüm faktordur. Azərbaycan və Türkiyənin bu layihəni uğurla başa çatdırması bir daha göstərir ki, bu iki dövlət bir-birinin strateji maraqlarını qorumaq üçün ortaq fəaliyyət göstərməyə davam edəcək. Nəticə etibarilə, İğdır-Naxçıvan qaz kəmərinin açılışı Azərbaycan və Türkiyənin birgə strateji layihələrinin tərkib hissəsi kimi qiymətləndirilməlidir. Bu layihə yalnız enerji sahəsində deyil, həm də geosiyasi aspektdə yeni bir mərhələ açır. Azərbaycan və Türkiyə arasındakı qardaşlıq münasibətləri təkcə iqtisadi deyil, həm də regional təhlükəsizlik və stabillik üçün əhəmiyyətli rol oynayır. Bu layihənin uğurlu icrası gələcəkdə yeni birgə infrastruktur və enerji layihələrinin həyata keçirilməsi üçün zəmin yaradacaq və hər iki dövlətin maraqlarına xidmət edəcəkdir-deyə E. Süleymanov fikrini tamamlayıb.

Tarix: Bu gün, 10:35 Oxunub: 4