İrəvanda panika: Mehri, Basarkeçər boşaldılır... - sərhəddə təxribat ssenarisi

Erməni tərəfi sistemli şəkildə xəbərlər tirajlayır - Azərbaycan Ordusu guya Qərbi Zəngəzura daxil olacaq. Halbuki sərhəddə döyüş yox, görüş var. Faktiki olaraq, delimitasiya danışıqları sərhəddə ikitərəfli qaydada aparılır. Di gəl, ötən həftə ABŞ Ermənistanda yaşayan vətəndaşlarına Azərbaycanla sərhədə getməmək barədə çağırış etməklə bu təbliğat maşınını sanki daha da gücləndirdi. Erməni deputat Taquhi Tovmasyan isə Daxili İşlər Nazirliyinə müraciət edib ki, sərhədyanı ərazilər boşaldılır, dövlət qurumları Basarkeçər və Çəmbərkəndi tərk edir, bunun izahatı verilsin. Sözsüz ki, sistemli xarakter daşıyan məlumatların tirajlanması, o cümlədən ABŞ və Fransadan “Azərbaycan hücuma hazırlaşır” tezislərinin eşidilməsi, sərhəddə təhlükə olduğunu yalandan demələri ssenarinin bir hissəsidir.

“Ermənistanın Azərbaycanla sərhədyanı əraziləri, demək olar ki, boşaldılır”, - Tovmasyan belə deyib. Deputat sərhədyanı kəndlərdə dövlət strukturlarının bir-bir bağlandığını qeyd edib: “Həmin ərazilərdə yaşayan şəxslər mənə dedilər ki, Vardenis (Basarkeçər) və Çəmbərəkdə pasport xidmətləri dayandırılıb, məntəqələri bağlayıblar. Məlumata görə, bununla bağlı İrəvandan göstəriş verilib. Həmin bölgələrdə islahat, genişlənmə adı ilə dövlət strukturlarının mərkəzləri bir-bir bağlanır, ərazi boşaldılır”. Daha bir erməni deputatı Qarnik Danielyan da deyib ki, Mehridə birinci instansiya məhkəməsi, kadastr komitəsinin bölməsi, notariat, xəstəxana, morq, arxiv, bir sözlə, dövlət qurumları bağlanıb. Deputat Mehridə bir çox müəssisələr fəaliyyətini dayandırdığı üçün insanların ətraf ərazilərə köçməyə başladığını bildirib: “Optimallaşdırma adı altında bu idarələr bir-bir bağlanır, nəticədə Mehri əhalisinin həyatı çətinləşir. Sıra haralardadır? İndi də uşaq bağçaları və məktəblər bağlanacaq? 2010-cu ildə tikilmiş 100-ə yaxın işçisi olan xəstəxana fəaliyyətini dayandırıb. Morq bağlıdır, insanlar ölüləri yerləşdirmək üçün Qafana getməlidirlər. Nəqliyyatın fəaliyyəti səngiyib, insanlar çətinlik çəkir. Yaşam şərtləri pisləşdiyi üçün bir çox ailələr ərazidən köçüb. Sərhədyanı ərazilərdə dövlət qurumlarının mərkəzləri bir-bir bağlanır”.

“Yeni Müsavat” qeyd edir ki, göründüyü kimi, erməni deputatlar sıraya düzülüblər. Hərçənd Azərbaycan-Ermənistan sərhədində sabitlik müşahidə olunur, hətta uzun müddətdir atəşkəs rejiminə riayət edilir. Diqqətçəkən məqam budur ki, sərhədyanı ərazilərdə əhali normal həyatına davam edir. Çıxarılan yalnız dövlət qurumlarıdır. Görünür, Bakıya sanksiya tətbiq etmək üçün işğalçı obrazı yaratmaq cəhdləri davam edir. Bu da şərti sərhəddə yeni münaqişə, hərbi toqquşmalar riski yaradır. Əgər eskalasiya olarsa, Azərbaycan Ordusu yeni strateji yüksəkliklərə nəzarət edəcək. Hazırda Qərb cəbhəsi maraqlıdır ki, şərti sərhəddə qarşıdurma baş versin. Bununla Ermənistanda olan Aİ mülki missiyası hesabat hazırlasın, patrul xidmətinin sayı artırılsın, Rusiya sərhədləri qoruya bilməməkdə ittiham edilsin, KTMT-dən çıxmaq barədə İrəvanda növbəti çağırışlar eşidilsin. Xüsusən NATO-nun regiona gələn nümayəndəsi Xavier Kolomina Ermənistanın alyansa yaxınlaşmaq istəklərindən məmnun olduqlarını deməklə, Rusiyanı qıcıqlandırdı. Zaxarova bu bəyanata kəskin reaksiya verdi. Kəsəsi, regionda strateji rəqabət güclənir, Ermənistanı Rusiyanın orbitindən uzaqlaşdırmaq siyasəti dinamikləşir, ona təhlükəsizlik sahəsində vədlər verilir, bunun üçün də şərti sərhəddə lokal müharibə Qərbin maraqlarına uyğundur.

Analitik Elxan Şahinoğluna görə, Ermənistan Fransanın təhriki ilə İstisu istiqamətində Azərbaycan hərbçilərinin mövqelərinə hücum edib yüksəkliklərə nəzarəti geri qaytarmaq istəyərsə, bunun Ermənistan üçün ağır nəticələri olacaq: “Birincisi, Azərbaycan Ordusu həmin yüksəkliklərin qarşı tərəfin nəzarətinə keçməməsi üçün dağıdıcı zərbələr endirəcək, pilotsuz uçuş aparatları yenidən işə düşəcək. İkincisi, 8 kəndimizlə bağlı danışıqları davam etdirməyə ehtiyac qalmayacaq, ordumuzun həmin kəndlərə daxil olmasına əngəl qalmayacaq. Üçüncüsü, Ermənistanın Qərbi Zəngəzuru itirmək təhlükəsi artacaq”.

Politoloqun fikrincə, aydındır ki, Ermənistanın təxribat planı varsa, bundan əvvəl İrəvan dostları ilə birgə Azərbaycana qarşı dezinformasiya mexanizmini işə salacaq: “Yəni təxribat günü xəbər yayacaqlar ki, guya birinci atəş açan Azərbaycan hərbçiləri olub və erməni hərbçiləri bu səbəblə "ərazilərini" geri qaytarmağa çalışıblar. Bu dezinformasiya Ermənistana və onun havadarlarına ona görə lazım olacaq ki, beynəlxalq aləmdə Azərbaycana qarşı sanksiya tətbiqini həyata keçirə bilsinlər. Strateji yüksəkliklərin geri qaytarılması Ermənistan üçün həyati əhəmiyyət daşıyır. Çünki Azərbaycan Ordusu həmin yüksəkliklərdən Ermənistanın şəhərlərinə, hava limanlarına və yollarına nəzarət edir. Bu, Ermənistan hökumətini və generallarını ciddi narahat edir. Onlar bu haqda açıq danışmasalar da, bilirlər ki, Azərbaycan danışıqlar yolu ilə həmin yüksəklikləri geri qaytarmayacaq". Ekspert hesab edir ki, Paşinyan buna görə sülh sazişinin imzalanmasını yubadır: “Çünki sülh sazişi də həmin yüksəkliklərin Ermənistana təhvil verilməsini təmin etməyəcək. Ancaq Nikol Paşinyan onu da anlamalıdır ki, yüksəklikləri geri qaytarmaq avantürası ona və ölkəsinə baha başa gələcək”.

Siyasi təhlilçi Asif Nərimanlı isə yada salır ki, ABŞ-ın Xarici Əlaqələr Şurası (CFR) Azərbaycan və Ermənistanı 2024-cü ildə müharibə ehtimalı olan ərazilərə daxil edib: “Qərb platformasında belə proqnozlar intensiv şəkildə irəli sürülür və daha çox "Azərbaycanın Ermənistana hücumu" kontekstində təqdim edilir. CFR-in proqnozu fonunda müəyyən ssenariləri təxmin etmək mümkündür: birinci ssenari Zəngəzur dəhlizi uğrunda müharibədir. Qərbdə daha çox bu ssenarinin üzərində dayanılır, hərçənd Azərbaycan beynəlxalq reaksiyanı nəzərə alaraq, bu istiqamətdə hərbi addım atmayacaq. Bakı rəsmi İrəvanın Naxçıvana maneəsiz keçidin verilməsinə razı olacağı situasiyasının yaradılması məqsədilə Zəngəzur dəhlizi layihəsində alternativ marşrutların işə salınması, Ermənistanın “dalan ölkə” olaraq saxlanılması planı üzrə hərəkət edir".

Siyasi şərhçinin sözlərinə görə, ikinci ssenari Qazağın 4 kəndinin azad edilməsidir: “Bakı və İrəvan arasında birbaşa təması həyata keçirən sərhədin delimitasiyası üzrə komissiyalarda aktual məsələ 8 kəndin taleyinin həll edilməsidir. Rəsmi Bakı anklav olmayan 4 kəndin - Qazağın Bağanis Ayrım, Qızıl Hacılı, Aşağı Əskipara və Xeyrimli kəndlərinin - qaytarılmasını, anklav olan kəndlərin ikinci mərhələdə müzakirəsini təklif edir, lakin Ermənistan bu və ya digər formada prosesdən yayınır. Seçkidən sonra 4 kəndə nəzarətin bərpası istiqamətdə hərbi addımın atılması ssenarisi mümkün variantlardan biridir. Üçüncü ssenari Ermənistanın sərhədboyu ərazilərdə təxribat hücumlarına əl atmasıdır. Bu ssenaridə məqsəd hərbi üstünlük əldə etməkdən daha çox, siyasi prosesləri sərhəd eskalasiyası üzərindən idarə etməkdir. Rəsmi İrəvan Moskvanın "müttəfiqliyindən" imtina etmək və Qərbin “təhlükəsizlik çətiri” altına sığınmaq məqsədilə Azərbaycanla eskalasiyaya getmək ssenarisini hələ də aktual olaraq saxlayır. Qarşıdakı dövrdə bu ssenarinin tətbiqi istisna edilməməlidir".

Tarix: 9-02-2024, 09:00 Oxunub: 44